Gustav Klimt, malarz i grafik, przedstawiciel Art Nouveau i twórca Secesji, urodził się 14 lipca 1862 roku w Baumgarten. Ojciec Gustava, z pochodzenia Czech był złotnikiem i jubilerem. Matka – Anna z domu Finster – pochodziła ze skromnej rodziny wiedeńskiej, była poetką, zajmowała się prowadzeniem domu i wychowaniem siedmiorga dzieci.
Rodzina Klimtów była w trudnej sytuacji materialnej. Ojciec nie mógł znaleźć pracy i przygotowywał synów Gustava i Ernsta do zawodu złotnika. Gustav, który od wczesnych lat lubił rysować i miał duże uzdolnienia w tym zakresie w wieku 14 lat zaczął naukę w średniej szkole artystycznej Bürgerschule gdzie rozwijał swoje umiejętności. Potem zdał pomyślnie egzaminy do Kunstgewerbeschule – Wiedeńskiej Szkoły Sztuk Stosowanych gdzie kontynuował naukę sztuk plastycznych. Jeszcze podczas studiów profesorowie, którzy docenili jego zdolności polecali go klientom, dla których wykonywał drobne prace zlecone jak zdobienie porcelany czy ilustracje.
W wieku 18 lat Gustav razem z bratem Ernstem i kolegą ze studiów Frantzem Matsch zaczynają w ten sposób zarabiać na życie. Rozpoczynają współpracę z architektami i w 1883 roku, już po ukończeniu przez Gustava studiów, otwierają pracownie sztuki dekoracyjnej Künstlercompanie – Firmę Artystów. Pracują w różnych miejscach w Austrii, w Rumunii, w Transylwanii. Projektują wystroje oficjalnych gmachów, teatrów, pałaców i kościołów. W 1888 Klimt zdobywa Zloty Medal za swoja twórczość dekoracyjną w Wiedniu, a w 1890 roku nagrodę Cesarza za obraz przedstawiający wnętrze starego teatru cesarskiego Burgtheather. Na zlecenie jednego z wydawców grupa tworzy dwa cykle Alegorie i Emblematy, w drugim cyklu znajduje się obraz Gustava Klimta „Tragedia”.
Gustav staje się uznanym twórcą i mimo młodego wieku uważany jest za jednego z wielkich artystów swoich czasów. W latach 1891-1897 jest członkiem Stowarzyszenia Artystów Wiedeńskich. Chce zmienić to konserwatywne środowisko twórcze, ale bez rezultatu. W 1897 roku wspólnie z innymi artystami (m.in. J. Hoffmann, C.Moll, K.Moser, O.Wagner) tworzy nową, radykalną grupę artystyczną przeciwstawiającą się akademizmowi, Secesję Wiedeńską. Gustav został jej pierwszym prezesem.
Klimt jest osobą skromną i powściągliwą, jest pełny wewnętrznych sprzeczności. Nie uczestniczy w życiu towarzyskim, dobrze czuje się tylko w gronie bliskich przyjaciół. Lubi żartować, ale cierpi na tez stany depresyjne i lękowe. Tę dwoistość swojej natury stara się pogodzić przez swoją twórczość. Mówi o sobie: „Nie mam ani jednego autoportretu. Moja własna osoba nie interesuje mnie jako temat malarski; ciekawią mnie raczej inni, szczególnie kobiety.”
Od najwcześniejszych prac Gustav Klimt jest piewcą kobiecego piękna. Kobieta w obrazach Klimta to ucieleśnienie pasji i lęku, tajemnicy i wewnętrznego ciepła. Przepojone erotyzmem wizerunki kobiety fatalnej, dzieła podkreślające zmysłowość kobiet, kontrast śmierci i erotyzmu wymagają od odbiorcy własnej interpretacji. Prace Klimta były często niedopuszczane do odbioru za skandalizującą tematykę.
Związki Gustava Klimta z kobietami pozwalają mu na poznanie i odnajdywanie swojego ja. W 1892 roku, po śmierci brata Ernsta, poznaje i zakochuje się w swojej szwagierce Emilii Fölge. Jest ona jego jedyną wielką miłością i muzą życia. Mimo, że nigdy nie czuł potrzeby związania się z nią małżeństwem nawet umierając powiedział „Emilia musi przyjść”.
Najbardziej znany obraz Gustava Klimta, zaprezentowany po raz pierwszy na wystawie w 1908 roku i pochodzący ze „Złotego Okresu” jego twórczości, to „Pocałunek”. Może być on uznawany za punkt graniczny pomiędzy sztuką tradycyjną a nowoczesną. Jest w nim i tradycja renesansowo – barokowa i zapowiedź kubizmu.
Kobiecość podkreślają złote i srebrne akordy. Twarz kobiety jest bardzo proporcjonalna i stwarza wrażenie realności. Obie postaci, kobieta i mężczyzna okryte są barwnymi szatami o bogatej fakturze, zdobionymi w mozaiki. Kobieca szata w mozaikę kół, kwiatów i łagodnych linii – symbole kobiecości, męska w mozaikę rombów.
Obraz pokazuje prawdziwa romantyczną miłość. Postać mężczyzny wydaje się chronić i osłaniać kobietę. Postać kobiety uosabia miękką delikatność. Kobieta jest jednak równorzędnym partnerem. Żadna z postaci nie dominuje. Oczy kobiety są przymknięte, głowa odchylona jakby w oczekiwaniu na pocałunek a jednocześnie odwrócona od głowy mężczyzny z niepewnością, wahaniem. Kobieta i mężczyzna są jakby połączeni zbliżającym się pocałunkiem. Następuje jedność dusz. Granica między postaciami jest niewidoczna. Kolorystyka obrazu nie jest tradycyjna dla obrazów pokazujących miłość: czerwieni, fioletów, różów. Jest jednak ciepła i pełna blasków. Gustav Klimt widzi miłość w kolorach złota, symbolizujących bogactwo uczucia, zieleniach i brązach symbolizujących wiosnę i jesień a jednocześnie harmonię pragnień i nieubłagalności upływającego czasu, prawdziwą ponadczasową miłości.
„Pocałunek” pozwala odbiorcy na refleksję i własne wytłumaczenie przedstawionej sceny.
Obraz można oglądać w wiedeńskim muzeum Belvedere.
(lp)